سفته را هم می توان همانند چک و برات نوعی سند تجاری دانست که در معاملات تجاری و بازرگانی مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع ماهیت این نوع سند به نحوی است که تعهدی را متوجه صادر کننده آن می کند. لازم به ذکر است که امروزه از این برگه تجاری به عنوان ضمانت استفاده می شود و کمتر از آن در انجام معاملات بهره گرفته می شود. در واقع با وجود گذشت زمان طولانی از ایجاد آن هنوز نتوانسته جایگاه واقعی خود را در معاملات باز کند. به همین دلیل شرایط و قوانین استفاده از آن برای بسیاری از افراد ناشناخته و مجهول است.
سفته چیست؟
سفته را در اصطلاح فته طلب می گویند و نوعی سند است که نشان دهنده بدهی فرد مقروض در برابر شخص طلبکار است. در حقیقت این برگه تجاری نوعی سند مبنی بر تعهد پرداخت است که بر اساس آن شخص امضا کننده باید مبلغ قید شده در آن را در زمان معین شده به شخص طلبکار بپردازد.
نکته حائز اهمیت درباره این نوع سند تجاری
سفته به عنوان یک برگه تجاری نکات و موارد متعددی دارد. بنابراین افرادی که از آن استفاده می کنند جهت جلوگیری از بروز مشکلات و موانع مختلف باید با این نکات آشنا شوند. اصلی ترین و مهم ترین نکته مرتبط با این برگه تجاری مبلغ تعهد داده شده در آن است که لازم است حتماً به صورت عندالمطالبه و یا در تاریخ مشخص نسبت به پرداخت آن اقدام شود.
نکته مهم دیگر که باید به آن اشاره شود مبلغی نوشته شده در سفته است که باید به شخصی پرداخت شود که سفته در وجه او صادر شده است. همچنین در صورتی که در قسمت نام، اسم کسی درج نشده باشد و همچنان خالی باشد و در اصطلاح در وجه حامل باشد مبلغ مورد نظر به کسی تعلق می گیرد که سفته در اختیار او است. مورد مهم بعدی در خصوص این نوع سند آن است که مبلغ قابل درج در آن دارای سقفی مشخص است. به این معنی که امکان درج مبلغ دلخواه در برگه وجود ندارد. بلکه باید برای مبلغ مورد نظر به همان نسبت سفته تهیه شود.
برای صدور سفته لازم است آن را خریداری کرد. سپس برای صدور آن موارد ذکر شده در متن فوق را رعایت کرده تا این برگه اعتبار خود را به عنوان یک سند تجاری حفظ کند. در واقع لازم است نکات حقوقی و قانونی درباره آن رعایت شود تا بتوان از آن به عنوان یک برگه تجاری یا تعهدی استفاده کرد.
انواع سفته
به طور حتم سفته نیز همانند اغلب برگه های تجاری از جمله چک دارای انواع مختلفی است. انواع متعدد این برگه دارای کاربردهای مختلفی است که در زمان های لازم مورد استفاده قرار می گیرد. حقیقت امر آن است که انواع مختلف این سند در اصل یکی بوده و تنها از لحاظ ظاهری با هم فرق می کنند. به طور کلی انواع متعدد این برگه بر اساس استفاده عبارت‌اند از: مطالبه دینی، پرداخت وام و تضمین حسن انجام کار و غیره هستند.
وصول سفته به چه نحوی است؟
وصول سفته به دو شکل مراجع قضایی دادگستری و اجرای اسناد رسمی قابل وصول است. شرح کامل این دو روش به شرح ذیل هستند.
● مراجع قضایی دادگستری:
در این حالت دارنده این برگه مجاز است شکایت خود را بر علیه شخص صادرکننده و همچنین تمامی کسانی که به نوعی با این سند در ارتباط بوده اند طرح کند. ظهر نویس و ضامن از جمله این افراد به شمار می آیند. لازم به توضیح است بعد از طرح دعوا و رسیدگی به آن توسط دادگاه، معادل مبلغ درج شده در برگه آن را از طرف دعوا اخذ می کنند.
● اجرای اسناد رسمی:
در روشی دیگر دارنده این نوع سند می تواند در صورت عدم انجام وظایف افراد مرتبط درباره سند به اداره ثبت مراجعه کند. و بر علیه شخص پشت نویس، صادرکننده یا ظهر نویس و یا ضامن طرح شکایت کند. در این حالت می توان تقاضای توقیف اموال و وصول مطالبه خود را در اداره ثبت مطرح کند.
مهمترین کاربردهای سفته
علاوه بر کاربرد سفته به عنوان یک برگه ضمانتی و تعهدی از آن جهت پرداخت کالا در معاملات، تضمین اجرای تعهدات تضمین پرداخت اقساط وام و استخدام و حسن انجام کار استفاده می شود.
قوانین مربوط به این انواع برگه تعهدی
آنچه که به عنوان قوانین و مقررات سفته مطرح می شود شامل موارد و مفاد قانونی متعددی هستند که مهم ترین آن ها عبارت‌اند از:
● این برگه دارای دو طرف صادر کننده و دارنده است.
● این سند نوعی سند متعهد به پرداخت است که دارای دستور پرداخت نیز است.
● شکل سفته شامل مهر و امضا است که بر اساس قانون ۳۰۸ قانون تجارت در صورت عدم مهر یا امضا سند مورد نظر هیچ گونه ارزش حقوقی ندارد.
● تاریخ صدور این نوع سند باید بر اساس روز و ماه و سال باشد.
● تعیین مقدار مبلغ در این برگه تجاری لازم و ضروری است.
● بر اساس ماده ۳۰۸ قانون تجارت مبلغ درج شده در این برگه بهتر است به صورت حروفی نوشتن شود. هر چند در صورت عددی نوشتن آن مشکل جدی پیش نخواهد آمد.
● برگه مربوطه معمولاً به سه صورت صادر می شود که شامل در وجه شخص معین، به حوالی کرد شخص معین و وجه حامل هستند.
● ذکر نام گیرنده برگه ضرورتی ندارد. زیرا در این صورت سند تجاری در وجه حامل به شمار می آید. لازم به شرح است که صدور این نوع سند در وجه صادر کننده آن امکان پذیر نبوده و قابلیت ظهر نویسی خود را از دست می دهد.
شرایط شکلی سفته
بر اساس ماده ۳۰۸ قانون تجارت شرایط شکلی سفته عبارت‌اند از:
● برگه تجاری دارای داشتن مهر یا امضای صادرکننده باشد.
● تاریخ صدور آن مشخص باشد.
● مبلغ سند کاملاً مشخص باشد و به صورت رقم یا حروف در آن ذکر شده باشد.
● نام شخص گیرنده سند تجاری ذکر شده باشد.
● تاریخ سررسید برگه تجاری قید شده باشد. تاریخ مذبور معمولاً به دو شکل موعد معین یعنی روز، ماه و سال و عندالمطالبه تعیین می شود.
سخن پایانی
معمولاً سفته را می توان از طریق دست فروش آن بازار یا برخی از روزنامه فروشی ها و دکه های فروش مجلات و همچنین شعبه های بانک ملی خریداری کرد. البته تهیه این برگه از طریق شعبه های بانک ملی مطمئن ترین و بهترین راه است. زیرا در صورت خرید از مکان های غیر معتبر ممکن است برگه جعلی باشد و حتی مبلغ بیشتری بابت آن از شما دریافت شود.